زبان ترکمنی

ترکیب زبان ترکمنی در ذهن بسیاری از ما تداعی کننده ی زبان ترکی آذری و یا ترکی جدید ( رایج در ترکیه ) می باشد. اما در حقیقت ترکیب " زبان ترکی " در تعریف دقیق خود به کلیه زبانهایی اطلاق میشود که از " زبان ترکی باستان " منشعب شده اند.

مهمترین این زبانها عبارتند از :
ترکی جدید ( ترکیه )
ترکی آذری ( آذربایجان )
ترکی ترکمنی ( ترکمنستان و ترکمنصحرای ایران )
ترکی ازبکی ( ازبکستان )
ترکی قزاقی ( قزاقستان )
ترکی قرقیزی ( قرقیزستان )
ترکمنی و عموماً زبان های ترکی، جزء  خانواده زبان های اورال- آلتایی و از گونه زبان های پیوندی ( Agglutinant ) هستند.
در زبان های پیوندی صرف واژه با التصاق اجزاء صرفی ( تکواژها ) به همدیگر صورت می پذیرد.
زبان ترکمنی در چه زمانی از ترکی اغوز انشعاب یافت؟
محمود کاشغری قدیمی ترین دستور نویس و لغت شناس شناخته شده زبان ترکی، در قرن پنجم هجری تصریح می نماید که " ترکمن ها همان اغوذ ها هستند. "
ن.آ. باسکاکوف ( N.A.Baskakov ) ترک شناس بزرگ روس خاطر نشان میسازد که زبان ترکمنی طی قرون 8 – 11 میلادی از زبان قدیم اغوزی انشعاب یافته و در پیدایش آن عناصر ترکی و غیر ترکی دیگری نیز سهیم بوده اند.
محمود کاشغری، زبان اوغوزی را ظریف ترین و سبک ترین زبان ترکی میداند، اما بر این نکته اشاره دارد که اغوزی از قرن 5 هجری به بعد با لغات فارسی و عربی درهم آمیخته است.
زبان ترکمنی بسیاری از ویژگی های زبان ترکی و اغوزی را در خود محفوظ دارد و از معدود زبان های ترکی است که اصالت و ظرافت خود را حفظ کرده است.
مختومقلی فراغی ( شاعر شهیر ترکمن ) زبان ترکمنی را از تاثیر زبان ترکی- جغتایی زبان رایج در ترکستان پیراسته و اشعار نغز خود را به زبان خالص و ساده ترکمنی سروده است. اهمیت این کار هنگامی روشن میشود که بدانیم حتی پدر وی دولت محمد آزادی آثار خود را به زبان ترکی جغتایی نوشته است. از این رو حقیقتاً مختومقلی فراغی را می توان احیاگر ادبیات و زبان ترکمنی دانست.

منبع :‌اسپی دژ و تلاش وی اس هفت !!!